یکی از گرایش های جدید مقطع کارشناسی ارشد رشته حقوق، رشته حقوق نفت و گاز است که توجه بسیاری از متقاضیان ادامه تحصیل در مقطع ارشد حقوق را به خود جلب کرده است. موقعیت استراتژیک ایران به عنوان یکی از منابع بزرگ نفت و گاز یکی از دلایل استقبال از این گرایش شده است.
در این مقاله ضمن معرفی منابع کنکور و واحدهای درسی دانشگاهی در مقطع ارشد حقوق نفت و گاز به بررسی بازار کار و آینده شغلی این رشته می پردازیم.
معرفی رشته کارشناسی ارشد حقوق نفت و گاز
حقوق نفت و گاز یکی از گرایش های نوظهور در دانشگاه های ایران به حساب می آید. کمود نیروی متخصص و متعهد در وزارت نفت و واحدهای وابسته به آن در زمینه مذاکرات و انعقاد قراردادهای مرتببط با نفت و گاز، باعث شد تا مسئولان اقدام به تعریف و تاسیس رشته ای تحت عنوان حقوق نفت و گاز در مقطع کارشناسی ارشد نمایند.
این گرایش یکی از زیر شاخه های حقوق عمومی است و تمام ابعاد حقوق در حوزه صنایع نفت و گاز را آموزش می دهد.
در یک تعریف جامع و کلی می توان گفت حقوق نفت و گاز به تمامی قواعد، اصول، قوانین، مقرراتی اشاره می کند که روابط مرتبط با نفت و گاز را در جامعه تنظیم می‌کند.
این روابط عبارتند از مالکیت نفت و گاز موجود در لایه‌های زیرزمینی، تملک، چگونگی سرمایه‌گذاری، اکتشاف، توسعه، استخراج، بهره‌برداری، صادرات، حمل و نقل و مصرف نفت، گاز و کلیه مشتقات آنها می‌باشد.
اهداف اصلی رشته حقوق نفت و گاز
هدف اصلی از ایجاد این رشته آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص و مسلط بر ابعاد حقوقی عمومی نفت و گاز و کلیه ضوابط مربوط به قراردادهای نفتی و گازی و همچنین تربیت افراد متخصص در زمینه حقوق بین الملل عمومی و حقوق تجارت در حوزه نفت و گاز می باشد.
مواد آزمونی و منابع کنکور ارشد حقوق برای گرایش نفت و گاز
گرایش نفت و گاز در مقطع کارشناسی ارشد حقوق یکی از گرایش های موجود در کدضریب 8 می باشد. مواد امتحانی کنکور ارشد که برای گرایش حقوق نفت و گاز در آزمون دارای ضریب هستن عبارتند از:
- متون حقوقی به زبان خارجی (انگلیسی یا فرانسه) با ضریب 3
- حقوق مدنی با ضریب 2
- حقوق تجارت با ضریب 2
- حقوق بین الملل عمومی با ضریب 1
- حقوق بین الملل اختصاصی با ضریب 1
پس از اعلام نتایج اولیه و انتشار کارنامه داوطلبان، در صورتی که در ستون مروط به اعلام وضعیت برای کدضریب 8 مجموعه حقوق مجاز به انتخاب رشته باشید، می توانید نسبت به انتخاب رشته-محل های مورد نظر خود در سایت سازمان سنجش آموزش کشور اقدام نمایید.
منابع کنکور ارشد حقوق نفت و گاز
براساس مواد آزمونی اعلام شده برای کنکور ارشد رشته حقوق نفت و گاز، منابع آموزشی و کمک آموزشی متنوعی معرفی و اعلام شده است. اما براساس نظر اکثر اساتید و نفرات برتر کنکور ارشد در این گرایش، بهترین منابع برای تسلط بر مباحث آزمون ارشد باید ویژگی های زیر باشند:
- جامع باشد، یعنی کلیه مباحث مربوط به آن درس را پوشش دهد.
- تایید شده باشد؛ منبع شناخته شده و از سوی اساتید مطرح تایید شده باشد.
- متناسب با توانایی ها و سطح دانش و آگاهی خود شما باشد.
- نمونه سوالات برگزیده کنکورهای گذشته را همراه با تحلیل و تشریح در بر بگیرد.
با توجه به توضیحات فوق، بهترین و جامع ترین منابع پیشنهادی برای گرایش تجارت بین الملل را می توان انتخاب نمود.
بر این اساس منابع اصلی کنکور ارشد حقوق نفت و گاز عبارتند از:
متون حقوق به زبان خارجی (انگليسي، فرانسه)
- Law made simple ، ترجمه اسماعیل صغیری (نشر میزان)
- A level and AS level law ، ترجمه محمد تقی رفیعی (انتشارات مجد)،
- Law texts ، دکتر گودرز افتخار جهرمی
- 504 words
منابع حقوق مدنی
- قانون مدنی در نظم کنونی تالیف دکتر ناصر کاتوزیان
- کتاب شرح جامع حقوق مدنی تالیف دکتر فرهاد بیات به عنوان منبع تکمیلی و کمک آموزشی
لیست منابع حقوق تجارت
- دوره 5 جلدی حقو تجارت تالیف دکتر ربیعا اسکینی
- کتاب ساده ساز حقوق تجارت تالیف دکتر فرشید فرحناکیان به عنوان منبع تکمیلی و کمک اموزشی
- حقوق بین الملل عمومی
حقوق بین الملل عمومی
- حقوق بین الملل عمومی دکتر محمدرضا ضیایی بیگدلی
- حقوق معاهدات بین المللی دکتر محمدرضا ضیایی بیگدلی
- منشور سازمان ملل متحد
- اعلامیه جهانی حقوق بشر
- حقوق سازمانهای بین المللی دکتر سید قاسم زمانی
- عهدنامه معاهدات بین المللی وین 1969
- اساسنامه دیوان بین المللی دادگستر ی
- طرح پیش نویس مسئولیت بین المللی دولتها
- کنوانسیون 1982 حقوق دریاها
- حقوق مخاصمات مسلحانه دکتر محمدرضا ضیایی بیگدلی
- حقوق بین الملل هوایی دکتر منصور جباری قره باغ
- قطعنامه های مهم شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل متحد
- حقوق بین الملل دریاها دکتر فرهاد طلایی
- عهدنامه حقوق کنسولی 1963 و دیپلماتیک وین 1961
حقوق بین الملل خصوصی
- دوره 2 جلدی حقوق بین الملل خصوصی تالیف مهشید ارفع نیا
- دوره 2 جلدی بایسته های حقوق بین الملل خصوصی تالیف محمود سلجوقی
دروس و سرفصل کارشناسی ارشد حقوق نفت و گاز
پذیرفته شدگان مقطع کارشناسی ارشد حقوق نفت و گاز بنابر نظر واحد آموزش دانشگاه محل تحصیل ممکن است ملزم به گذارندن تعدادی واحد جبرانی در ترم اول باشند که این واحدهای دسی در محاسه تعداد واحدهای گذرانده شده دوره تحصیل محاسبه نمی شوند.
پس از گذراندن واحدهای جبرانی، واحدهای درسی ارشد آغاز می شوند. این واحدهای درسی به دو دسته اصلی و اختیاری تقسیم می شوند. دروس اصلی 22 واحد و دروس اختیاری شامل 10 واحد درسی می باشند.
واحدهای درسی جبرانی (پیش‌نیاز):
- حقوق بین الملل خصوصی 4 واحد
- قواعد عمومی قراردادها 3 واحد
- مذاکرات تجاری، نظریه و عمل 3 واحد
- زبان تخصصی نفت و گاز 2 واحد
- زبان تخصصی حقوق 2 واحد
- متون فقه 3 واحد
- اصول فقه 3 واحد
- قواعد فقه 3 واحد
- حقوق مدنی اموال و مالکیت 2 واحد
- حقوق مسئولیت مدنی 2 واحد
- عقود معین 4 واحد
- ادله اثبات دعوی 2 واحد
- آیین دادرسی مدنی 3 واحد
- ابعاد فنی بالادستی نفت و گاز 2 واحد
- ابعاد فنی پایین دستی نفت و گاز 2 واحد
- تاریخ صنعت نفت و گاز 2 واحد
- حقوق بین الملل عمومی 4 واحد
- حقوق تطبیقی 2 واحد
- حقوق تجارت 4 واحد
- حقوق معاملات دولتی 2 واحد
واحدهای درسی اصلی:
- حقوق قراردادها 3 واحد
- حقوق مسئولیت مدنی 2 واحد
- حقوق تجارت بین الملل 2 واحد
- حقوق نفت و گاز 3 واحد
- حقوق سرمایه گذاری خارجی 2 واحد
- مدیریت دعاوی و اختلافات در صنعت نفت و گاز 3 واحد
- حقوق تطبیقی مالکیت منابع معدنی 2 واحد
- فقه استدلالی نفت و گاز 3 واحد
- شرکت های ملی و چند ملیتی نفت و گاز 2 واحد
واحدهای درسی اختیاری:
برای انتخاب دروس اختیاری، کارشناسی ارشد حقوق نفت و گاز در 5 حوزه تخصصی تعریف می شود و دانجویان متناسب با حوزه تخصصی انتخابی خود، واحدهای اختیاری انتخاب می کنند. این 5 حوزه عبارتند از:
- حوزه تخصصي حقوق بين الملل نفت و گاز
- حوزه تخصصي قراردادهاي بالادستي و پايين دستي نفت و گاز
- حوزه تخصصي حقوق سرمايه گذاري خارجي صنعت نفت و گاز
- حوزه تخصصي حقوق عمومي و محيط زيست صنعت نفت و گاز
- حوزه تخصصي حقوق تجارت نفت و گاز
واحدهای درسی اختیاری حوزه تخصصي حقوق بين الملل نفت و گاز:
- حقوق محيط زيست در صنعت نفت و گاز 2 واحد
- سازمانهاي بين المللي نفت و گاز 2 واحد
- كنوانسيونهاي بين المللي انرژي، نفت و گاز 2 واحد
- حقوق درياها 2 واحد
- نظام حقوقي ميادين مشترک نفت و گاز 2 واحد
واحدهای درسی اختیاری حوزه تخصصي قراردادهاي بالادستي و پايين دستي نفت و گاز:
- قراردادهاي باال دستي نفت و گاز 2 واحد
- قرار دادهاي سرمايه گذاري بين المللي نفت و گاز 2 واحد
- قراردادهاي پايين دستي نفت 2 واحد
- قراردادهاي گاز 2 واحد
- بازارهاي بين المللي نفت و گاز 2 واحد
واحدهای درسی اختیاری حوزه تخصصي حقوق سرمايه گذاري خارجي صنعت نفت و گاز
- تامين مالي و سرمايه گذاري در پروژه هاي نفت و گاز 2 واحد
- حقوق انتقال تكنولوژي در قراردادهاي نفت و گاز 2 واحد
- حقوق بين المللي سرمايه گذاري خارجي 3 واحد
- حل و فصل اختلافات سرمايه گذاري خارجي 3 واحد
- حقوق مالكيت فكري و اموال معنوي در صنعت نفت و گاز 2 واحد
واحدهای درسی اختیاری حوزه تخصصي حقوق عمومي و محيط زيست صنعت نفت و گاز
- حقوق محيط زيست در صنعت نفت و گاز 2 واحد
- حقوق مسئوليت مدني در صنعت نفت و گاز 2 واحد
- حقوق ماليات ها و عوارض دولتي نفت و گاز 2 واحد
- مقررات و قوانين حاكم بر صنعت نفت و گاز 2 واحد
- حقوق خصوصي سازي در صنعت نفت و گاز 2 واحد
واحدهای درسی اختیاری حوزه تخصصي حقوق تجارت نفت و گاز
- حقوق حمل و نقل در صنعت نفت و گاز 3 واحد
- حقوق شركت هاي چند مليتي 3 واحد
- حقوق بيمه در صنعت نفت و گاز 2 واحد
- حقوق رقابت در صنعت نفت و گاز 2 واحد
نتیجه‌گیری
گرایش حقوق نفت و گاز در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان یکی از گرایش‌های جدید و جذاب در حوزه حقوق پدیدار شده است. با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در صنعت نفت و گاز و نیاز به نیروهای متخصص در این حوزه، تاسیس این گرایش به عنوان یک زیرشاخه از حقوق عمومی، به افراد امکان می‌دهد تا به تمامی ابعاد حقوق مرتبط با نفت و گاز، از مالکیت تا صادرات و مصرف، آشنا شوند.
اهداف اصلی آموزشی این رشته شامل تربیت نیروهای متخصص و تخصصی در این حوزه و ارتقاء کیفیت مذاکرات و قراردادهای نفتی و گازی می‌باشد.
برای داوطلبانی که تمایل به پیوستن به این گرایش دارند، مواد آزمونی کنکور ارشد حقوق نفت و گاز شامل متون حقوقی به زبان خارجی، حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق بین‌الملل عمومی و حقوق بین‌الملل اختصاصی می‌باشد. برای تسلط به این مواد، منابعی توصیه می‌شود که جامع، تایید شده و متناسب با توانایی دانشجو باشند.
با اخذ این گرایش، دانشجویان می‌توانند به توسعه صنعت نفت و گاز در کشور خود و همچنین در سطح بین‌المللی کمک کنند و در آینده شغلی موفق را در این حوزه پیش رو داشته باشند.
