شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها و ضوابط خاص آن یکی از پرسش هایی است که به طور مکرر طرح می شود. در سال های گذشته صحبت هایی مبنی بر ایجاد حق انحصاری صدور مجوز گشایش دفتر اسناد رسمی برای بانوان بدون شرکت در آزمون مطرح شده بود. همین امر باعث بروز پرسش هایی در این زمینه شده است. در این مقاله به بررسی شرایط آزمون سردفتری برای زنان می پردازیم.
شرایط تاسیس دفتر اسناد رسمی توسط خانم‌ها
در سال 86 اطلاعیه ثبت نام آزمون سردفتری بعد از 3 سال وقفه، منتشر شد. در این سال ظرفیت اعلام شده از سوی سازمان ثبت اسناد و املاک، در مقایسه با ادوار گذشته افزایش چشمگیری داشت. از همین رو فارغ التحصیلان حقوق مشتاقانه اقدام به ثبت نام در این آزمون کردند.
اما آنچه در این آزمون سوال برانگیز بود، معافیت از آزمون برای برخی افراد با شرایط خاص بود. در اطلاعیه ثبت نام آزمون سردفتری سال 86، چهار گروه از آزمون معاف شدند:
- افرادي كه داراي مدرك اجتهاد از مراجع مسلم بوده و مدرك اجتهاد آنها به تأييد هيأت منتخب رئيس محترم قوه قضائيه برسد.
- افرادي كه داراي مدرك تحصيلي دكتري در رشته‌هاي حقوق، الهيات با گرايش فقه و مباني حقوق، از دانشگاه‌هاي معتبر و مورد تأييد وزارت علوم تحقيقات وفناوري باشند.
- افرادي كه داراي مدرك تحصيلي كارشناسي ارشد در رشته‌هاي حقوق و الهيات با گرايش فقه و مباني حقوق با معدل 17 و بالاتر (الف) از دانشگاه‌هاي معتبر و مورد تأييد وزات علوم و تحقيقات وفناوري باشند.
- بانوان!
در این میان جذب گروه های اول و دوم به دلیل احراز صلاحیت علمی این افراد از سوی مراجع ذی‌صلاح محلی از سوال باقی نمی گذاشت. مورد سوم کمی شبه برانگیز بود، چرا که فارغ التحصیلان گرایش های الهیات در هر مقطعی، تخصصی در مورد فوانین ثبتی در دانشگاه کسب نمی کردند.
اما بحث برانگیز ترین بند معافیت از آزمون سردفتری، بند آخر بود که بر اساس شرایط اعلام شده، شرکت خانم‌ها در آزمون سردفتری غیرضروری اعلام شده بود!
هرچند همان سال سازمان ثبت اسناد و املاک با ارائه توضیحاتی سعی در شفاف سازی بند مذکور نمود، اما بعد از گذشت چندین سال، هنوز شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها یکی از سوالات عمده متقاضیان شرکت در این آزمون است.
شرایط عمومی شرکت در آزمون سردفتری برای خانم‌ها
با بررسی اطلاعیه های ثبت نام در آزمون سردفتری اسناد رسمی در دورهای اخیر، مشخص می شود که شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها تفاوتی با آقایان ندارد. یعنی دواطلبان خانم آزمون سردفتری نیز، همانند آقایان باید کلیه شرایط عمومی شرکت در آزمون را احراز نمایند.
شرایط عمومی شرکت در آزمون سردفتری طبق آخرین اطلاعیه سازمان ثبت در آبان 1401 به این شرح است:
- تابعیت جمهوری اسلامی ایران
- اعتقاد و التزام به احکام شرعی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم از خدمت سربازی در زمان برگزاری آزمون (ویژه آقایان)
- نداشتن سابقه محکومیت و سوپیشینه که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی باشد.
- نداشتن محکومیت انفصال دائم از خدمات دولتی یا قضایی یا وکالت دادگستری یا محکومیت انفصال موقت از خدمات مذکور در مدت انفصال یا تعلیق به موجب احکام قطعی قضایی و انتظامی
- دارا بودن سلامت و توانایی های جسمی متناسب برای انجام امور سردفتری به تشخیص پزشکی قانونی.
- عدم اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان
- عدم اشتغال به مشاغل قضاوت، وکالت، موسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداری ها، عضویت در هیات مدیره و مدیریت عامل شرکت های تجاری و بانک ها و یا موسسات بیمه و همچنین عضویت در هیات علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، در زمان صدور ابلاغ سردفتری.
- دارا بودن حداقل سن ۲۴ سال و حداکثر ۵۰ سال در زمان ثبت نام.
براساس آیین نامه اجرایی آزمون سردفتری اسناد رسمی، شرط سنی مذکور در بند آخر شرایط عمومی آزمون سردفتری در موارد زیر حذف می شود:
- برای دفتریاران رسمی شاغل در دفاتر اسناد محدودیت سنی 50 لحاظ نمی شود.
- ایثارگران از شروط سنی حداقل و حداکثر معاف می باشند.
شرایط اختصاصی شرکت در آزمون سردفتری اسناد رسمی
اطلاع از شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها و آقایانی که متقاضی شرکت در این آزمون هستند بسیار مهم است. در اعلام شرایط اختصاصی برای شرکت در آزمون سردفتری، چه برای خانم‌ها و چه آقایان، شرط اصلی مدرک تحصیلی مورد تایید می باشد. لازم به توضیح است که بر اساس طرح تسهیل صدور برخی مجوزهای کسب و کار، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ملزم به برگزاری آزمون سردفتری در هر سال می باشد. براساس صحبت ریاست این سازمان، آزمون سردفتری امسال قطعا برگزار خواهد شد. جهت موفقیت در این آزمون، لازم است تا زنان نیز با شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها به خوبی آشنا باشند.
مدارک تحصیلی مجاز به ثبت نام در آزمون سردفتری
- دارندگان مدرک کارشناسی و بالاتر حقوق، حقوق قضایی، علوم ثبتی، حقوق ثبت اسناد و املاک، حقوق سردفتری اسناد رسمی صادره از دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
- دارندگان مدرک کارشناسی و بالاتر رشته الهیات و معارف اسلامی با گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی صادره از دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
کارشناسی کلیه رشته با حداقل ۳ سال سابقه دفتریاری - دفتریاران اول با حداقل مدرک دیپلم به شرط داشتن ۷ سال سابقه دفتریاری اول.
- دارندگان مدرک تحصیلی حوزوی سطح ۲ و بالاتر با تایید شورای عالی حوزه های علمیه (برای طلاب شیعه) و یا دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و شورای عالی برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت (برای اهل تسنن).
- دارندگان مدرک اجتهاد یا افتا از مراجع مسلم که صحت صدور آن به تایید رییس قوه قضاییه یا مرجع مورد تایید ایشان رسیده باشد.
کلیه شرایط و ضوابط ثبت نام و شرکت در آزمون و همچنین مواد امتحانی و ضرایب آنها در زمان ثبت نام در دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون سردفتری اعلام می شود.
نتیجه‌گیری
در این مقاله به بررسی شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها پرداخته شد. اطلاعیه ثبت نام آزمون سردفتری در سال 86 منتشر شد و ظرفیت اعلام شده توسط سازمان ثبت اسناد و املاک افزایش چشمگیری نسبت به سال‌های گذشته داشت. در این آزمون، برخی افراد با شرایط خاص از آزمون معاف شدند، اما شرکت خانم‌ها در آزمون سردفتری به طور غیرضروری ممنوع اعلام شد. هرچند سازمان ثبت اسناد و املاک توضیحاتی درباره این موضوع ارائه داد، اما شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها همچنان یکی از سوالات عمده متقاضیان است.
به صورت عمومی، شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها شامل تابعیت ایران، اعتقاد به احکام شرعی و قانون اساسی، عدم سابقه محکومیت و سوابقی که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی شود، عدم اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان، و عدم اشتغال به مشاغلی نظیر قضاوت، وکالت، عضویت در هیات مدیره شرکت‌ها و بانک‌ها، و عضویت در هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی است.
همچنین، برای شرکت در آزمون سردفتری، شرایط اختصاصی مربوط به مدرک تحصیلی نیز وجود دارد. دارندگان مدارک تحصیلی حقوق، حقوق قضایی، علوم ثبتی، حقوق ثبت اسناد و املاک، حقوق سردفتری اسناد رسمی و دارندگان مدرک الهیات و معارف اسلامی با گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی مجاز به ثبت نام در آزمون سردفتری هستند.
دفتریاران رسمی شاغل در دفاتر اسناد، ایثارگران، و دفتریاران اول با شرایط مشخصی نیز معافیت از شرط سنی دارند. اما برای سایر داوطلبان، شرط سنی حداقل ۲۴ سال و حداکثر ۵۰ سال در زمان ثبت نام لازم است.
مهم است به اطلاعیه‌ها و ضوابط ثبت نام و شرکت در آزمون سردفتری توجه کرده و مواد امتحانی و ضرایب آنها را در دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون سردفتری بررسی نمایید.
سوالات متداول
۱. آیا شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها با آقایان تفاوت دارد؟ خیر، شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها و آقایان تفاوتی ندارد. هر دو باید شرایط عمومی شرکت در آزمون را احراز کنند.
۲. آیا برای تاسیس دفتر اسناد رسمی توسط خانم‌ها شرایط انحصاری وجود دارد؟ خیر، برای تاسیس دفتر اسناد رسمی توسط خانم‌ها شرایط انحصاری وجود ندارد. همانند آقایان، خانم‌ها نیز باید شرایط عمومی شرکت در آزمون را احراز کنند.
۳. چه مدارک تحصیلی برای شرکت در آزمون سردفتری لازم است؟ برای شرکت در آزمون سردفتری، داشتن مدارک تحصیلی مرتبط از دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ضروری است. مدارک معتبر شامل حقوق، حقوق قضایی، علوم ثبتی، حقوق ثبت اسناد و املاک، حقوق سردفتری اسناد رسمی، الهیات و معارف اسلامی با گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی است.
۴. آیا محدودیت سنی برای شرکت در آزمون سردفتری وجود دارد؟ بله، محدودیت سنی برای شرکت در آزمون سردفتری وجود دارد. براساس شرایط عمومی، حداقل سن لازم برای ثبت نام ۲۴ سال و حداکثر سن ۵۰ سال است.
۵. چه افرادی از شرایط سنی معاف می‌شوند؟ دفتریاران رسمی شاغل در دفاتر اسناد و ایثارگران از شرایط سنی حداقل و حداکثر معاف می‌شوند. برای سایر داوطلبان، شرط سنی مذکور اعمال خواهد شد.
جمع‌بندی
براساس اطلاعیه ها و آیین نامه های منتشر شده در رابطه با آزمون سردفتری شرایط آزمون سردفتری برای خانم‌ها تفاوتی با آقایان ندارد. بانوان متقاضی شرکت در آزمون سردفتری همانند آقایان باید کلیه شرایط عمومی و اختصاصی را احراز نمایند و با شرکت در آزمون کتبی و مراحل بعد از قبولی در آزمون سردفتری، صلاحیت علمی و عملی خود را اثبات نمایند.
