آزمون وکالت پرطرفدارترین آزمون حرفه ای و شغلی در حوزه مشاغل تخصصی رشته حقوق است و کانون وکلای دادگستری (اسکودا) و مرکز وکلای قوه قضاییه، هر ساله از طریق برگزاری آزمون های مجزا، نسبت به جذب متقاضیان کارآموزی وکالت اقدام می نمایند. در این مقاله صفر تا صد آزمون وکالت ، از مراحل ثبت نام، برگزاری، جذب و کارآموزی تا صدور پروانه وکالت را به طور کامل تشریح خواهیم کرد.
صفر تا صد فرآیند ثبت نام آزمون وکالت
با تصویب طرح تسهیل صدور برخی مجوزهای کسب و کار و ابلاغ این قانون برای اجرا، شیوه برگزاری و جذب کارآموزان وکالت دستخوش تغییرات زیادی شد که در این بخش به بررسی این تغییرات و توضیح صفر تا صد آزمون وکالت از فرآیند ثبت نام تا برگزاری آن خواهیم پرداخت.
در سال های گذشته کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا می توانستند با یکی از ارگان های رسمی برگزاری آزمون (سازمان سنجش آموزش کشور، مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز آزمون جهاد دانشگاهی) به انتخاب خود قرارداد بسته و از طریق این مراکز آزمون وکالت را برگزار کنند.
اما پس از تصویب طرح تسهیل، طبق اصلاحیه ماده 1 قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری که در ماده 5 قانون تسهیل ذکر شده، سازمان سنجش آموزش کشور تنها متولی مورد تایید برای برگزاری آزمون های وکالت اعلام شده است.
بنابراین، صفر تا صد آزمون وکالت ، شامل اطلاعیه های مربوط به ثبت نام در هریک از آزمون های جذب کارآموزی وکالت، دفترچه راهنمای ثبت نام و انجام کلیه فرآیندهای مربوط به ثبت نام در آزمون صرفا از طریق درگاه اطلاع رسانی سازمان سنجش آموزش کشور انجام می پذیرد.
مدارک تحصیلی مورد تایید برای ثبت نام در آزمون وکالت
همانطور که گفته شد، آزمون وکالت یکی از آزمون های حرفه ای و تخصصی رشته حقوق است. اما طبق اعلام سازمان سنجش، علاوه بر دارندگان مدرک کارشناسی حقوق، افراد زیر نیز مجاز به شرکت در این آزمون هستند:
- دارندگان مدرک فقه و مبانی حقوق اسلامی و بالاتر
- دارندگان مدرک سطح 2 حوزوی و بالاتر مشروط به تایید مدرک توسط مراجع ذیصلاح
- دارندگان مدرک کارشناسی ناپیوسته حقوق و یا یکی از گرایش های آن، مشروط بر اینکه مدرک کاردانی این افراد نیز از مجموعه حقوق باشد.
شرایط سنی برای شرکت در آزمون وکالت
شرایط سنی داوطلبان برای شرکت در آزمون وکالت اسکودا و مرکز وکلا با یکدیگر متفاوت هستند.
بر اساس آخرین اعلام اتحادیه سراسری کانون وکلای دادگستری، شرط سنی مجاز برای شرکت در آزمون این اتحادیه دارا بودن حداکثر 40 سال تمام برای شرکت در استان تهران و حداکثر 50 سال تمام برای سایر کانون های وکلای دادگستری تعیین شده است.
پیشتر برای شرکت در این آزمون شرط حداقل سن 24 سال نیز اعلام شده بود که در آخرین اطلاعیه ثبت نام (مختص آزمون وکالت 1402) این شرط حذف شد.
اما برای شرکت در آزمون وکالت مرکز وکلای قوه قضاییه، داشتن حداقل سن 24 سال تمام و حداکثر 65 سال تمام در زمان صدور پروانه وکالت الزامی می باشد.
توجه داشته باشید که شرایط سنی اعلام شده از سوی مرکز وکلای قوه قضاییه در زمان صدور پروانه وکالت لحاظ می شود، نه در زمان ثبت نام.
چه کسانی نمی توانند در آزمون وکالت ثبت نام کنند؟
در این بخش از بررسی صفر تا صد آزمون وکالت به این سوال خواهیم پرداخت که چه کسانی قادر به ثبت نام در آزمون وکالت نیستند؟
بدیهی است افرادی که دارای مدرک دانشگاهی غیر مرتبط هستند یا شرایط سنی را احراز نکرده اند، مجاز به ثبت نام و شرکت در آزمون وکالت نمی باشند. علاوه بر آن تحت شرایط دیگری نیز امکان ثبت نام در آزمون وکالت از افراد سلب می شود. این شرایط عبارتند از:
- اتباع خارجی
- افرادی که محکوم به انفصال ابد از خدمات دولتی شده باشند.
- افرادی که شهره به فساد اخلاقی دارند.
- افراد مشهور به استعمال مسکرات و افیون و اعمال منافی عفت.
- افرادی که محکوم به محرومیت از اشتغال به وکالت شده اند.
- قضات، افراد استخدام شده در ارگان های دولتی و مراکز و بنگاه های وابسته به نهادهای دولتی.
تبصره – اساتید دانشگاه که در یکی از شعب حقوقی، با اجازه شورای دانشگاه به تدریس اشتغال دارند، از این بند مستثنی هستند.
صفر تا صد منابع و مواد امتحانی آزمون وکالت
جهت اطلاع از صفر تا صد آزمون وکالت نیاز است تا با منابع و مواد امتحانی آزمون وکالت نیز آشنا باشید. مواد امتحانی آزمون وکالت و ضرایب هریک از دروس از سوی نهادهای ذیصلاح تعیین و توسط سازمان سنجش اموزش کشور، طی انتشار دفترچه راهنمای ثبت نام اطلاع رسانی می شود.
براساس آخرین اطلاعیه سازمان سنجش منابع آزمون های وکالت به شرح زیر می باشد:
منابع آزمون وکالت اسکودا
- حقوق مدنی با ضریب 3
- آیین دادرسی مدنی با ضریب 3
- حقوق تجارت با ضریب 2
- فقه و اصول استنباط اسلامی با ضریب 1
- حقوق اساسی با ضریب 1
- حقوق جزای عمومی و اختصاصی با ضریب 2
- آیین دادرسی کیفری با ضریب 2
تعداد سوالات هریک از مواد امتحانی 20 تست است و مدت زمان تعیین شده برای پاسخگویی به سوالات در مجموع 170 دقیقه می باشد.
منابع آزمون وکالت مرکز وکلا
- حقوق مدنی با ضریب 3
- آیین دادرسی مدنی با ضریب 3
- حقوق تجارت ضریب ۲
- حقوق جزای عمومی و اختصاصی ضریب ۲
- آیین دادرسی کیفری ضریب ۲
- فقه ضریب ۱
- حقوق ثبت ضریب ۱
- حقوق اساسی ضریب ۱
همانطور که مشاهده می شود، آزمون وکالت کانون وکلا و آزمون وکالت مرکز وکلا در برخی از دروس آزمونی با یکدیگر اختلاف دارند.
نحوه پذیرش و محاسبه تراز در آزمون وکالت
این بخش از مقاله صفر تا صد آزمون وکالت به نحوه پذیرش و محاسبه تراز در آزمون وکالت اشاره دارد. در سال های قبل و پیش از اجرای طرح تسهیل، برگزاری آزمون و نحوه پذیرش داوطلبان فرآیند نسبتا ساده ای بود. کانون های وکلای دادگستری و مرکز وکلای قوه قضاییه ظرفیت مورد نیاز هر مرکز یا هر استان را در زمان ثبت نام اعلام می کردند. داوطلبان با در نظر گرفتن تعدادی ویژگی مرکز مورد نظرشان برای آزمون و اشتغال را در زمان ثبت نام تعیین می کردند. پس از برگزاری آزمون، نفرات پذیرفته شده هر کانون بر اساس ظرفیت اعلامی تعیین می شدند و برای آغاز کارآموزی اقدام می کردند.
اما در دوره های اخیر و پس از اجرای طرح تسهیل، این رویه به طور کل دستخوش تغییر شد.
بر اساس طرح تسهیل، ظرفیت به طور کل حذف شده است و دوطلبان بر اساس حدنصاب تراز کسب شده در آزمون گزینش می شوند.
بر این اساس، داوطلبان دارای سهمیه آزادی که 70 درصد تراز یک درصد برتر آزمون را کسب نمایند در آزمون وکالت پذیرفته می شوند. این حد نصاب برای داوطلبان با سهمیه ایثارگری 60 درصد خواهد بود.
مراحل بعد از قبولی در آزمون وکالت
بعد از برگزاری آزمون وکالت نتایج آزمون از طریق سازمان سنجش آموزش کشور اعلام می شود. پس از اعلام نتایج فرآیند تشکیل پرونده و اطلاع رسانی بابت آغاز فرآیند کارآموزی پذیرفته شدگان از طریق کانونی که در آن قبول شده اند صورت می پذیرد.
پروسه کارآموزی
در کانون های وکلای دادگستری، پروسه و نحوه برگزاری دوره کارآموزی به شرح زیر برگزار می شود:
- داوطلب پذیرفته شده از طریق ارسال پیامک (یا تماس تلفنی) از سوی کانون برای تحویل مدارک و تشکیل پرونده دعوت به حضور می شود.
- پس از تشکیل پرونده، کارآموز ملزم به شرکت در جلسات سخنرانی، کارگاه های تخصصی و کلاس های آموزشی در زمینه وکالت است که از سوی کانون برگزار می شود .
- کارآموز موظف است به مدت 6 ماه هر روز (روزهای کاری) به صورت تمام وقت در واحدهای قضایی حضور یافته و نسبت به تهیه گزارش از یک پرونده در حال رسیدگی اقدام نماید. محل حضور کار آموز کلیه مراجع قضایی شامل شعب دادرسی و بازپرسی دادگاه های کیفری 1 و ، حقوقی، خانواده، تجدیدنظر انقلاب، واحدهای اجرای احکام و … می باشد. چنانچه پس از پایان این دوره شش ماهه، گزارشات کارآموز به تایید کمیسیون کارآموزی کانون نرسد، این مرحله تا 2 دوره هرکدام حداکثر تا 4 ماه قابل تمدید است. چنانچه بعد از این پروسه داوطلب تایید نشود، با اعلام کمیسیون و تایید هیات مدیره کانون، پروانه کارآموزی شخص باطل می شود.
امور لازم در مرحله آخر کارآموزی
در مرحله آخر که 7 ماه طول می کشد، کارآموز ملزم به انجام امور زیر می باشد:
- معرفی وکیل سرپرست و آموزش و انجام عملی کارهای مربوط به امر وکالت و ارائه گزارش کار ماهیانه از سوی وکیل سرپرست در رابطه با نحوه عملکرد کارآموز.
- شرکت در حداقل 50 ساعت جلسات سخنرانی و کارگاه های تخصصی و آموزشی
- انجام اموری که از سوی کانون محول می شود.
- ارائه گواهی مربوط به انجام امور محوله و تایید آن در کمیسیون کارآموزی کانون
مراحل کارآموزی در مرکز وکلای قوه قضاییه دقیقا مشابه کانون وکلا است. تفاوت اصلی در پروسه کارآموزی این دو نهاد، در این است که پذیرفته شدگان مرحله کتبی مرکز وکلا، باید در مصاحبه شفاهی و گزینش عقیدتی شرکت و پذیرفته شوند، بعد از آن وارد مراحل کارآموزی گردند.
و در نهایت: آزمون اختبار
آخرین بخش از مراحل صفر تا صد آزمون وکالت اختبار است. بعد از سپری شدن دوره کارآموزی وکالت، مرحله آخر پیش از صدور پروانه وکالت، شرکت در آزمون اختبار و قبولی در آن می باشد. آن دسته از کارآموزان که تکالیف مربوط به دوره کارآموزی را به پایان رسانده اند، بعد از بررسی و تایید عملکرد ایشان توسط کمیسیون کارآموزی، نوبت به شرکت در آزمون اختبار می‌رسد.
مفاد آزمون اختبار (هم در مرحله شفاهی و هم در مرحله کتبی) شامل دروس حقوق مدنی، آیین دادرسی مدنی، قوانین و مقررات وکالت، حقوق کیفری، آیین دادرسی کیفری، حقوق تجارت و حقوق ثبت و امور حسبی می باشد.
حد نصاب نمره قبولی در اختبار، کسب نمره 10 از 20 در حداقل پنج درس و معدل کل حداقل دوازده از بیست است.
در معدل‌گیری نمره هر درس، ضریب اختبار کتبی «سه» و ضریب اختبار شفاهی «یک» خواهد بود.
نتیجه‌گیری
در این مقاله، فرآیند صفر تا صد آزمون وکالت از ابتدا تا انتها تشریح شد.
در بخش اول، فرآیند ثبت نام در آزمون وکالت مورد بررسی قرار گرفت. با تصویب طرح تسهیل، شیوه برگزاری و جذب کارآموزان وکالت تغییر کرده است. سازمان سنجش آموزش کشور تنها نهاد تاییدشده برای برگزاری آزمون وکالت است.
در بخش دوم از صفر تا صد آزمون وکالت ، مدارک تحصیلی مورد تایید برای ثبت نام در آزمون وکالت بررسی شد. علاوه بر دارندگان مدرک کارشناسی حقوق، اشخاص دیگری نیز مجاز به شرکت در آزمون هستند، مانند دارندگان مدرک فقه و مبانی حقوق اسلامی و مدرک‌های حوزوی.
در بخش سوم، شرایط سنی برای شرکت در آزمون وکالت مورد بررسی قرار گرفت. شرایط سنی برای شرکت در آزمون هر کانون ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً شرط حداکثر 40 یا 50 سال تمام می‌باشد.
در بخش بعدی از مقاله بررسی صفر تا صد آزمون وکالت ، به افرادی پرداختیم که قادر به ثبت نام در آزمون وکالت نیستند. افرادی که دارای مدرک دانشگاهی غیرمرتبط هستند یا شرایط سنی را ندارند قادر به ثبت نام در آزمون وکالت نخواهند بود. علاوه بر این، اشخاصی که قبلاً به اتهام جنایی محکوم شده‌اند و افرادی که در گذشته به عنوان وکیل فعالیت می‌کردند و پروانه وکالتشان لغو شده است، نیز از شرکت در آزمون معاف هستند.
پذیرش و محاسبه طراز
همان‌گونه که در ادامه مقاله مراحل صفر تا صد آزمون وکالت شرح داده شد، در طرح تسهیل آزمون وکالت، رویه پذیرش و محاسبه طراز تغییر کرده است. قبلاً، داوطلبان با توجه به ظرفیت هر کانون و مرکز وکالت، برای شرکت در آزمون و اشتغال تصمیم می‌گرفتند. اما در طرح تسهیل، داوطلبان بر اساس طراز کسب شده در آزمون انتخاب می‌شوند. داوطلبان با طراز برتری که به درصدی از آن طراز دسترسی دارند، وارد آزمون وکالت می‌شوند. همچنین، داوطلبانی که سهمیه ایثارگری دارند، با طراز کمتری نیز قبول می‌شوند.
پروسه کارآموزی و آزمون اختبار
صفر تا صد آزمون وکالت، مراحل متعددی را شامل می‌شود. از جمله این مراحل، پروسه کارآموزی و مرحله آخر یعنی اختبار است.
پس از قبولی در آزمون وکالت، داوطلبان به مرحله کارآموزی می‌روند. در این مرحله، آن‌ها باید در جلسات سخنرانی، کارگاه‌های تخصصی و کلاس‌های آموزشی شرکت کنند و به مدت 6 ماه در واحدهای قضایی حضور داشته باشند و گزارش‌های کارآموزی خود را تهیه کنند.
در آزمون اختبار، دروس مختلف حقوقی مانند حقوق مدنی، آیین دادرسی، حقوق کیفری و غیره مورد سنجش قرار می‌گیرند. برای قبولی در این آزمون، نمره حداقل 10 از 20 در حداقل پنج درس و معدل کل حداقل 12 از 20 لازم است.
ثبت نام در کلاس‌های آزمون وکالت موسسه سپهرسخن به شما کمک می‌کند تا به صفر تا صد آزمون وکالت تسلط پیدا کنید و برای شرکت در این آزمون به بهترین نحو ممکن آماده شوید. همچنین، در این کلاس ها می‌توانید با سایر داوطلبان آشنا شده و از تجربیات آنان نیز بهره‌مند شوید.
